سرعت هواپیما در آسمان چقدر است؟ - آخرین خبر

برای مشاهده تازه ترین قیمت های بلیط هواپیما در سایت خبرنگاران کلیک کنید:

وسایل نقلیه متفاوت با سرعت های متفاوت

به طور حتم می دانید که برای سفر کردن به نقاط مختلف، وسایل نقلیه متفاوتی مانند قطار، کشتی، هواپیما، اتوبوس و یا خودروهای شخصی وجود دارند که در شرایط مختلف می توانند مورد استفاده باشند. هر کدام از این وسایل نقلیه نامبرده شده ویژگی های خود را دارند. اگر مسافت سفر شما طولانی بوده بهتر است از هواپیما بهره ببرید. هواپیما به علت اتلاف وقت کمتر، موجب می گردد تا مدت زمان کوتاه تری را در سفر باشید. علت آن نیز این است که هواپیما سرعتش نسبت به بقیه وسایل نقلیه خیلی بیشتر است. به طور حتم تا این زمان به این موضوع فکر نموده اید که سرعت هواپیما چقدر می تواند باشد و یا اینکه چطور با داشتن تاخیر در اغلب مواقع، هواپیماها می توانند تقریباً به موقع شما را به مقصد خود برسانند. در این مقاله ما به تمامی این سوالات پاسخ خواهیم داد.

برای خرید بلیط هواپیما چارتری مقرون به صرفه اینجا را کلیک کنید.

سرعت در هواپیماهای مسافربری

بطور معمول تمام هواپیماها با سرعتی بسیار بالا حرکت می نمایند. هواپیما های مسافربری این توانایی را دارند که در مدت زمانی بسیار کوتاه مسافت های خیلی طولانی را طی نمایند و مسافران را به مقصد برساند. البته همه ما می دانیم که سرعت هواپیما به طور معمول خیلی زیاد است اما اینکه دقیقاً چقدر است را قطعاً نمی دانیم. تصور می کنم تا به امروز واژه عدد ماخ به گوش ما نخورده باشد. عدد ماخ در اصل نسبت سرعت هواپیما به سرعت صوت در محیط اطلاق می گردد، که به پاسداشت زحمات دانشمند آلمانی که چنین مقیاسی را برای اولین بار گفت؛ نام آن را ماخ انتخاب کردند. بگذارید یک توضیح کوچک برای شما بدهم تا بهتر موضوع را متوجه شوید.

زمانی که هواپیمای شما به ارتفاعی معادل 7000 متر تا 9000 متر می رسد یعنی به عبارتی 25000 فوت تا 30000 فوت، سرعت آن را با عدد ماخ قیاس خواهند کرد و این سرعت را به شکل درصدی از سرعت صوت اعلام می نمایند. برای مثال عدد ماخ 70/0 یعنی 70 % سرعتی که صوت دارد. اما به علت اینکه دمای هوا عامل تغییر کردن سرعت صوت است، نمی توان مقدار این عدد را مقدار ثابتی در نظر گرفت و گفت. مثلا سرعت صوت بر روی سطح دریا و زمانی که دمای هوا 15 درجه سانتیگراد است، 761 مایل بر ساعت محاسبه می گردد، یعنی 1224.71 کیلومتر در ساعت. در صورتی که برای ارتفاع 36000 فوت یعنی 11000 متری و بعلاوه دمایی معادل منفی 57 درجه سانتیگراد، سرعت ما به 660 مایل در ساعت خواهد رسید که به عبارتی یعنی چه 1062.17 کیلومتر در ساعت.

به همین علت برای سرعت هواپیمای مسافربری محدودیت هایی در نظر گرفتند که وقتی هواپیما با سرعت خود به سرعت صوت نزدیک می گردد، امواج صوتی را به وجود می آورد که می توانند باعث ایجاد مسائل آیرودینامیکی برای هواپیما شوند. به همین علت بهتر است همواره بیشترین عدد ماخ را برای هواپیما محاسبه نمایند و به عنوان یک منبع و مرجع رسمی آن را به خلبان اعلام نمایند تا بتواند سرعت پرواز را به خوبی در نظر گرفته و بسنجد.

کدهای کارت پرواز به چه معنا هستند؟

بیشترین سرعت برای هواپیمای مسافربری

سرعت هواپیمای مسافربری معمولا چیزی در حدود 8/0 تا 9/0 ماخ تخمین زده می گردد، آن هم برای هواپیمایی که در ارتفاع 9000 متری تا 12000 متری یا همان 30000 تا 40000 فوت در حال پرواز است. نکته جالب این است که تنها هواپیما های کنکورد پیروز به انجام پرواز مافوق صوت هستند. همانطور که پیش تر نیز اشاره کردیم سرعت برای هواپیماها دارای محدودیت است. محدودیت پرواز برای هواپیما ها را گوشه کافین یا Coffin Corner می نامند. اصطلاح رایج دیگری که در صنعت هواپیمایی مورد استفاده قرار می گیرد سقف آیرودینامیکی است. سقف آیرودینامیکی به بیشترین ارتفاعی که سرعت هواپیمای بال ثابت در نزدیکی عدد ماخ نشان می دهد، اطلاق می گردد.

این عدد ماخ همان عدد ماخ بحرانی است که برای این موقعیت به آن استناد می گردد. عبور کردن سرعت هواپیما از این محدوده مشخص شده بسیار خطرناک خواهد بود و به راحتی می تواند سبب به وجود آمدن اختلال در کنترل هواپیما به وسیله خلبان بگردد. مقداری که در پایین این طیف اعلام شده واقع شده است سرعت استال (stall speed) است و مقداری که در بالای این طیف اعلام شده واقع شده است حداکثر سرعت ماخ ((maximum Mach speed خواهد بود. بطور حتم نمی دانید که هواپیمای بوئینگ 737 و همینطور هواپیمای بوئینگ 747 هر دو عملنمودهای کاملا مشابهی در آسمان دارند، اما تفاوت شاخص این دو هواپیما این است که در فضای داخلی کابین و همینطور ظرفیت پذیرش مسافران اصلا شبیه یکدیگر نیستند.

به همین علت هواپیماهایی که بدنه ای بزرگ و یا میانه دارند به طور تقریبی با مقدار سرعت یکسانی حرکت می نمایند. علت آن نیز این است که شرکت های هواپیمایی سعی دارند تا سرعت هواپیما ها را یکسان سازی نمایند و در پی این اقدام ساختاری مشابه برای تمامی هواپیماها در نظر می گیرند.

برای خرید بلیط هواپیما مقرون به صرفه به هر مقصدی اینجا کلیک کنید!

سرعت هواپیما های مختلف مسافربری و آموزشی

در این قسمت در خصوص انواع و اقسام سرعت های استاندارد در هواپیماهای مسافربری و آموزشی صحبت خواهیم کرد.

• Indicated airspeed یا سرعت مشخص

بعبارتی این سرعت به سرعتی اطلاق می گردد که شما در حال پرواز با آن در هواپیما هستید. این سرعت را با قیاس کردن فشار مطلق و فشار استاتیکی بدست آمده و بر روی قسمت نشان دهنده سرعت نمایش داده می گردد. خلبان می تواند این سرعت را از روی نمایشگر سرعت به راحتی بخواند. جالب اینجاست که هرچه سرعت هواپیما بالاتر برود، اختلاف فشار استاتیک و فشار مطلق بیشتر خواهد شد. این سرعت همان اساس و اصل Performance در هواپیما خواهدبود.

• Calibrated air speed یا سرعت کالیبره شدن

بعبارتی این سرعت همان سرعت مشخص شده است و برای پیش بینی خطاهای ایجاد شده در آن از یک نشانگر یاری گرفته می گردد. برای مثال در هواپیماهای آموزشی و در قسمت درونی نشان دهنده های سرعت این هواپیما، چرخ دنده هایی قرار داده شده است که به علت داشتن اصطکاک قادر به نشان دادن اطلاعات صحیح سرعت هواپیما بر روی نشان دهنده سرعت نیستند.

• سرعت در آسمان (سرعت هوایی) و سرعت زمینی

مکانیزم سرعت گیری هواپیما را توضیح دادیم اما صحبت کردن در خصوص بیشترین مقدار سرعت هواپیمای مسافربری کمی پیچیده است. بطور کلی در صنعت هوانوردی چندین نوع سرعت وجود دارد، سرعت زمینی ground speed و سرعت هوایی airspeed که در خصوص هر کدام جداگانه توضیح خواهیم داد.

سرعت زمینی در اصل مقدار سرعت هواپیما نسبت به زمین است. سرعت هوایی یا آسمان نیز در چند دسته آنالیز و ارائه می گردد. زمانی که هواپیما در یک ارتفاع مشخص در آسمان مستقر می گردد و در راستا اصلی خود قرار گرفته و به آن ادامه می دهد یعنی ارتفاع کروز، سرعت زمینی به طور معمول عدد متغیری مابین 300 و 600 گره در ساعت تخمین زده می گردد. اما هواپیما در آن حال سرعت هوایی ثابتی دارد که با آن به پرواز خود ادامه می دهد. در زمان وزش باد مساعد به قسمت دُم یا تایل ویند هواپیما، هواپیما به جلو رانده می گردد، حال اگر وزش باد در قسمت جلویی هواپیما یا هِد ویند باشد از سرعت هواپیما کاسته خواهد شد. اجازه بدهید با چند نمونه مثال دیگر موضوع را بیشتر توضیح دهیم.

• فرضیه اول

هواپیمایی را تصور کنید که بر روی باند فرودگاه قرار گرفته و کاملا بی حرکت است و قسمت جلوی هواپیما معادل 30 مایل در ساعت باشد. با وجود ثابت و بی حرکت بودن هواپیما خواهیم گفت سرعت هواپیما 30 مایل در ساعت تخمین زده می گردد. علت این موضوع آن است که باد با سرعتی که دارد یا به عبارتی سرعت جریان هوا بر روی بال ها، مشخص نماینده این اصل است که بال ها تا چه مقدار توانایی بالا بردن هواپیما را دارند. به عبارتی سرعت هوا مقیاس دقیقی برای مقدار گیری سرعت باد بر روی بال های هواپیما خواهد بود. یعنی همان نیرویی که باعث بالا بردن و لیفت هواپیما می گردد و به او این اجازه را می دهد که در آسمان معلق مانده و همچنان پرواز کند.

• فرضیه دوم

حال تصور می کنیم که یک هواپیمای مسافربری در حال حرکت با سرعت 140 مایل بر ساعت است. اگر سرعت هِد جلو یا قسمت جلو حدود 20 مایل بر ساعت باشد، در این صورت برای این هواپیما تنها 120 مایل در ساعت سرعت زمینی مساعد خواهد بود تا بتواند یک تیک آف آرام و مناسب انجام دهد. البته برعکس این موضوع نیز صادق است یعنی اگر هواپیما در قسمت عقب یا دُم، به عبارتی همان تایل ویند 20 مایل در ساعت سرعت داشته باشد در این زمان به سرعت زمینی معادل 160 مایل در ساعت احتیاج دارد تا بتواند به آرامی از زمین برخیزد.

تاثیر قطعات هواپیما بر سرعت آن

Tailwinds و Headwinds بترتیب دُم هواپیما و بخش جلویی هواپیما هستند که در سرعت آن تاثیر فراوانی دارند. دُم هواپیما یا همان Tailwinds سبب حرکت هواپیما رو به جلو شده و Headwinds یا بخش جلویی از سرعت هواپیما کم می نماید.

جبران تاخیر پیش آمده با سرعت بیشتر، ممکن است؟

احتمالاً دانستن این موضوع برایتان جالب خواهد بود که تاخیر پیش آمد نموده در پرواز یک هواپیما به هیچ عنوان با افزایش سرعت او قابل جبران نخواهد بود. به عبارتی خلبان به هیچ عنوان و تحت هیچ شرایطی اجازه انجام چنین عملی را ندارد و سرعت هواپیما پیش از پرواز به وسیله شرکت هواپیمایی مشخص می گردد. عواملی که سبب اتخاذ این تصمیم می شوند مولفه هایی مانند به صرفه بودن و همینطور مالی بودن هستند که در این اتفاق نقش موثری دارند. جالب است بدانید که هواپیما نیز مانند اتومبیل هرچه سرعت بیشتری داشته باشد احتیاج به مصرف سوخت بالاتری دارد.

همین بالا رفتن مقدار مصرف سوخت، سبب می گردد که قیمت بلیط هواپیما نیز بیشتر محاسبه گردد که بعلت بالا رفتن هزینه سوخت مصرفی در هواپیما می باشد. به همین علت است که قیمت بلیط در مشخص کردن سرعت نقش بسیار مهمی و موثری دارد. یکی از برترین راه ها برای جبران کردن تاخیر پرواز هواپیما استفاده از تایل ویند یا همان دُم هواپیما با در نظر گرفتن باد مساعد است. همین موضوع ساده به خلبان این قدرت را می دهد تا با استفاده از این مزیت بدون ایجاد هیچ خطا و اشتباهی به واسطه گوشه کافین، سرعت بیشتری را در پرواز خود داشته لحاظ کند.

سرعت در تیک آف و لندینگ هواپیمای مسافربری

سرعت هواپیما نیز همچون دیگر وسایل نقلیه دست خوش عوامل متعدد و مختلفی قرار می گیرد. عوامل و شرایطی چون وزن و شرایط محیطی که مولفه هایی مهم و بسیار مشخص نماینده در سرعت هواپیما هستند. اما معمولاً یک هواپیمای بوئینگ 747 که کاملاً پر از سرنشین است در یک پرواز با مسافتی طولانی سرعتی معادل 160 گره یا به عبارتی 184 مایل در ساعت خواهد داشت، که با این سرعت از زمین تیک آف می نماید. همینطور آنالیز ها نشان دهنده این موضوع هستند که هواپیمای بوئینگ 747 برای لندینگ خود وزنی معادل 25 هزار کیلوگرم دارد، بنابراین این هواپیما با سرعتی معادل 145 الی 150 گره یعنی 166 تا 172 مایل در ساعت، در باند فرودگاه لندینگ می نماید.

مقصد مهم است نه سرعت

البته ما در حمل و نقل هوایی مانند حمل و نقل زمینی با ترافیکی مشابه و شلوغی سرسام آور خیابان ها و بزرگراه ها روبرو نیستیم. اما در هر حال کنترل وسیله ای مانند هواپیما که به علت قرار نگرفتن روی زمین شرایط متعادل و استیبلی ندارد چندان هم آسان و بی خطر نخواهد بود. شاید شما هم در پرواز هوایی خود به هیچ عنوان متوجه سرعتی که دارید نشوید، اما اگر از روی زمین به هواپیمای در حال حرکت نگاه کنید متوجه سرعت او خواهید شد. در هر حال آسمان نیز مانند زمین قوانینی دارد که برای یک پرواز امن و ایمن باید از آن قوانین پیروی کرد.