افول جایگاه لالجین در بازار های جهانی ، بازاریابی بین المللی راه حل بازگشت سفال مینا به روز های اوج - آخرین خبر

گروه استان های خبرنگاران، تاریخ ایران را که ورق می زنیم، بیشتر از کشورگشایی ها، سیاستمداری ها، کشورداری ها، جنگ ها و ... هنر می بینیم و تمدنی که بر پایه های هنر شکل گرفته است. هر گوشه از کشورمان اثری هنری به نام خود دارد که بعضی از آن ها حتی بین محافل هنری جهانی نیز شناخته شده اند؛ فرش، خوشنویسی، موسیقی، شعر و ادب، سفال و ... از جمله این هنر ها هستند. این هنر ها به قدری شهره شده اند که بعضی شهر های ایران به نامشان در جهان شناخته می شوند؛ مانند سفال لالجین.

شاید سفال لالجین همه ظروف خانه های ایرانی را تشکیل ندهد که آن هم به علت کوچک شدن زندگی و سبک زندگی ساندویچی است و جایگزین شدن ظروف سبک تر و کم جاتر، اما باز هم در بیشتر خانه های ما جایی برای این ظروف اختصاص داده می گردد.

رنگ هایی که در ظروف سفالی ایرانی، به ویژه لالجین به کار می رود، بی ربط به رنگ کاشی ها در دوره های مختلف نیست و اصلا علت اینکه در ایران هم کاشی با عمق تاریخی بسیار فراوری می شده هم سفال، شباهت در ساخت این دو کالا است. رنگ فیروزه ای شاید یکی از مهمترین مشخصه هایی ظروف سفالین و سرامیکی باشد که بر پایه تمدن ایرانی فراوری می شوند و به همین علت وقتی از سفال لالجین سخن به میان می آوریم، ظروفی به فکر تبادر می شوند که رنگشان یا خاکی است یا آبی. میناکارای روی سفال هم با اینکه مختص لالجین نیست، اما این شهر و صنعتگران آن در فراوری این محصول زیبا و خوش رنگ در جهان شهره اند.

سفال تزیینی جایگزین سفال مصرفی

اما صنعت سفال متعلق به آن دوره تاریخی است که بشر همراه با طبیعت و در کنار آن زندگی می کرد؛ انقلاب صنعتی هنوز رخ نداده بود تا بشر در پی فراوری انبوه باشد و خود را مستولی بر طبیعت بداند؛ بنابراین این صنعت کم کم جایگاه خود را در سبد مصرفی ظروف خانوار ها از دست داد و پس از آن ظرف سفالی بیش از آنکه کالایی مصرفی در خانواده باشد، کالایی تزیینی شمرده شد. همین مساله باعث رکود بازار سفال بود تا اینکه سفالگران برای احیای این هنر کهن کوشش کردند باز هم بازاری برای محصول خود بیابند. از همین جهت اکنون با اینکه فراوری سفال به شیوه های سنتی در همه کشور انجام می گردد، اما مرکزیت آن در لالجین است و به نوعی رهبری سفالگری در ایران به عهده صنعتگران این شهر قرار گرفته است.

سفالگر برای عرضه محصول خود به بازار، لازم دید که محصول را مطابق سلیقه مشتریان فراوری کند. این امر با اینکه ممکن است هنر را گرفتار افول کند، اما از این جهت که هنر سفالگری و میناکاری همراه با تاریخ تمدن حرکت خود را ادامه می دهد، به نوعی مایه رشد این هنر فراهم آورده می گردد.

اما مساله اینجاست که در چند سال اخیر خطر خارج شدن این شهر از فهرست جهانی تهدیدش می نماید. رقابت با چینی ها برای لالجینی ها سخت شده و از سوی دیگر برنامه ریزی نامناسب مسئولان برای احداث دبیرخانه سفال لالجین، نبود سرمایه گذار، گرانی مواد اولیه و ... باعث شده این صنعت با چالش های جدی روبرو گردد.

حمایت برای بازاریابی

شاید بتوان گفت که کارگاه های سفال در لالجین احتیاج کمتری به زیرساخت دارند؛ این کارگاه ها چند قرن است که پابرجا هستند و نحوه فراوری محصول هم تغییری ننموده است؛ بنابراین به نظر می رسد حمایت از این صنعت ایرانی بیشتر در حوزه بازاریابی، معرفی این محصول در بازار های جهانی و مقابله با کالا های چینی بی کیفیت است که در برابر این محصولات در بازار های جهانی و حتی ایران عرضه می شوند.

در این میان، نباید کتمان کرد که بعضی فروشندگان سفال لالجین هم لابه لای کالا های خود بعضی محصولات چینی را هم قرار می دادند. محصولی با کیفیت و قیمت کمتر که در هر صورت بعضی مشتریان را جذب می کرد. اما بی تردید آسیب اینگونه فروش، بیشتر از سود آن خواهد بود. هرچند نهاد های دولتی مانند اداره کل صنایع دستی استان همدان کوشش نموده بازار لالجین را از کالا های چینی خالی کند، اما هنوز بعضی هستند که سود شخصی و اندک را به منفعت همگانی ترجیح می دهند. به همین علت است که احتیاج به فرهنگ سازی برای حمایت از صنایع دستی به ویژه محصولات لالجین، هنوز رفع نشده و برنامه ریزی های دقیق تری برای آن باید انجام گردد.

زنده نگه داشتن صنایع دستی و سنتی ایرانی که بخشی از هویت ما را درخود جای داده اند، امری لازم است. در موضوعی مانند سفال لالجین همدان، هم حمایت های دولتی احتیاج است و هم توجه مردم. بعضی فعالان این صنعت از ارگان های دولتی می خواهند که از محصولات سفالین برای هدیه به همکاران استفاده نمایند و همین امر را حمایتی اثرگذار در فراوری این محصول می دانند، اما نباید از ایجاد بازار های جهانی برای سفال لالجین غفلت کرد؛ موضوعی که باز هم احتیاج به حمایت های دولتی به ویژه حمایت وزارت امور خارجه دارد.