ثبت نادره موسیقی شبانی مازندران در میراث ملی - آخرین خبر

معاون میراث فرهنگی مازندران از طهماسبی به عنوان پاسدار فرهنگ بومی منطقه تبرستان نام برد و گفت: تسلط استاد به شعرهای چوپانی و ترانه های عامیانه و مقام های موسیقی مازندرانی یادآور صلابت مختابادهای دوران گذشته است.

استاد طهماسبی از اهالی منطقه کوهستانی چلاو در 30 کیلومتری جنوب شرقی آمل و در شرق جاده هراز است.

مختاباد در فرهنگ عامیانه مازندران به سرپرست گالش ها و گاهی هم چوپان ها گفته می گردد. مختابادها سردسته چندین گالش و چوپان بودند و مدیریت آن ها و دام ها را بر عهده داشتند. آن ها معمولا روزانه در محل گالش منزل باقی می ماندند و کارهای مرتبط را از پختن شیر، تبدیل کردن به ماست، تلم زنی، ساماندهی کومه، آماده کردن غذا برای بقیه، درست کردن جا برای گوساله ها، زمان بندی ورود و خروج دام به مرتع و برنامه ریزی برای ییلاق و قشلاق را مدیریت می کردند. مختاباد در واقع مدیر ارشد مجموعه بود که کارها را میان گالش ها و چوپان ها تقسیم و خودش بر نحوه انجام نظارت می کرد.

یکی از کارهای مهم مختاباد، آنالیز شرایط سلامت دام ها، آمارگیری روزانه یا دوره ای از آن ها، سرکشی سرزده از گالش ها و چوپان ها هنگام چرای دام، قضاوت میان نیروهای مجموعه در صورت بروز مشکل، ارتباط گیری با کشاورزان منطقه برای چراندن دام ها در زمین های کشاورزی پس از برداشت محصول ، نظارت بر رعایت اصول نگهداری محیط زیست هنگام چرای دام ها در داخل یا حاشیه جنگل، قطعه بندی مراتع و زمان بندی آیش یا قرق آن ها و در نهایت تقسیم منافع میان گالش ها و چوپان ها بود.

نسل مختابادها پس از ورود دامداری مدرن بویژه در بخش گاوداری و کاهش دامداری به شیوه سنتی رو به انقراض رفت و در حال حاضر دامداران سنتی به صورت مستقل و بدون مختاباد کارشان را پیش می برند.

مختاباد معمولا به دو صورت معرفی از سوی ارباب و یا گزینش توسط خود گالش ها و چوپان ها انتخاب می شد. در هر دو صورت این افراد دارای تجربه و دوراندیش بودند که به عنوان مختاباد انتخاب می شدند. داشتن روابط عمومی قوی در مواجهه با مردم منطقه، زبان استدلالی و قانع کننده هنگام بروز مشکل میان گاش ها و چوپان ها و برخورداری از پذیرش میان این افراد از جمله ویژگی هایی بود که در انتخاب مختابادها مورد توجه قرار می گرفت.

اگر چه نسل مختابادها در مازندران منقرض شده است، ولی رسم آن ها کم و بیش در مناطق کوهستانی که بیشترین تعداد دامداری های سنتی را دارد، همچنان ادامه دارد.

براساس گزارش میراث فرهنگی مازندران، سال جاری این استان با تهیه بموقع پرونده و مستندات تاریخی، 9 اثر معنوی خود را به ثبت ملی رسانده است که از جمله آن آواز امیری خوانی، مهارت ساختن و نواختن ساز سنتی دسرکوتن بوده است.

به گزارش روابط عمومی میراث فرهنگی مازندران، همچنین ثبت مهارت پخت دِلِه دَکِرده نون که نان پیازی منطقه سوادکوه روستای درمیان است، مهارت پخت غذای کَیی پلا یا بیجی پلا ، مهارت پخت نان شیرینی محلی گاتا منطقه سوادکوه در دهستان آوریم رودبار و مهارت پخت نان محلی پنجه کَش در جمع اثار ناملموس میراث فرهنگی ملی از دیگر دستاوردهای مازندران بود.