توکیو و ائتلاف آمریکایی، ابتکار ژاپنی برای حفظ متحدان قدیمی - آخرین خبر

برای سفر به تور ارزان ژاپن زمستان 99 با بهترین ها مشورت کنید، از سرزمین آفتاب تابان دیدن کنید با فرهنگ سامورایی آشنا شوید و از خوردن سوشی لذت ببرید.

آمریکا از یک سو برای حفظ بازار سودآور کشورهای حاشیه خلیج فارس و از سوی دیگر تقویت حضور نظامی خود در منطقه به بهانه حفاظت از امنیت خطوط کشتیرانی در خلیج فارس و دریای عمان موضوع تشکیل ائتلاف دریایی را عنوان نمود و بعد از کوشش های بسیار توانست بعضی از کشورها را متقاعد به حضور در این ائتلاف کند که یکی از این کشورها، ژاپن بود.

اما آیا ژاپن بطور کامل در این ائتلاف حضور دارد؟

پس از کش و قوس های بسیار دولت ژاپن در ماه گذشته اعلام نمود که موضوع اعزام نیرو به خاورمیانه را برای مشارکت در طرح ائتلاف دریایی آمریکا آنالیز می نماید و پیرو آن در روز آدینه 6 دی خبر تصویب طرح اعزام نیرو از سوی دولت ژاپن در رسانه ها منتشر شد.

برای تحلیل بهتر این موضع باید به دو نکته توجه اساسی داشت: یکی رابطه ژاپن با آمریکا و دیگری روابط توکیو با تهران.

کیودو در مورد حضور ژاپن در این ائتلاف می نویسد: ژاپن در ائتلاف دریایی آمریکا حضور نظامی نداشته و فقط در مأموریت های جمع اوری اطلاعات مشارکت داشته و نیروهای ژاپنی نیز در این طرح وارد خلیج فارس نمی شوند.

گزارش می افزاید سهم ژاپن از تأمین صلح در خاورمیانه در حالی صورت می گیرد که تنش ها میان ایالات متحده و ایران بر سر برنامه هسته ای ایران افزایش یافته است به همین دلیل ژاپن تصمیم گرفته است به ائتلاف دریایی تحت رهبری ایالات متحده آمریکا در تنگه هرمز نپیوندد تا از آسیب رساندن به روابط محبت آمیز خود با ایران جلوگیری کند.

بر اساس طرح دولت ژاپن یک ناوشکن حامل بالگرد، یک هواپیماهای گشت زنی و همچنین حدود 250 پرسنل نیروی دفاع از خود نیروی دریایی ژاپن برای یک مأموریت یک ساله با هدف آنالیز و تحقیق به منطقه اعزام می شوند که احتیاجی به تصویب مجلس ندارد.

منابع رسمی به کیودو گفته اند دولت در نظر دارد این نیروها را در نیمه دوم ژانویه سال 2020 میلادی پس از حدود یک ماه آموزش به منطقه اعزام کند.

کیودو می گوید مناطق محل انجام این مأموریت محدود به خلیج عمان، بخش شمالی دریای عرب و تنگه باب المندب است که دریای سرخ و خلیج عدن را به هم وصل می نماید تنگه هرمز با توجه به انتقاد ایران از ابتکار ائتلاف دریایی ایالات متحده از مناطق محل مأموریت مستثنی شده است.

اما چرا ژاپن به گونه ای رفتار نموده که نه موجب ناراحتی آمریکا شود و نه موجبات رنجش ایران را فراهم بیاورد؟

همانطور که اشاره شد برای تحلیل این موضوع باید به رابطه ژاپن با آمریکا از یک سو و روابط توکیو با تهران از سوی دیگر توجه داشت.

رابطه آمریکا با ژاپن

جنگ جهانی دوم و حمله ژاپن به پل هاربر و واکنش آمریکا به این حمله که در نهایت منجر به حمله اتمی به هیروشیما و ناکازاکی شد را می توان نقطه اوج روابط آمریکا و ژاپن دانست و هر چند بعد آن ژاپن تسلیم آمریکا شد و حتی آمریکایی ها مقدمات تنظیم قانون اساسی ژاپن بر اساس لیبرال دموکراسی را فراهم کردند اما با این وجود وقوع حوادثی همچون جنگ کره و ویتنام و همچنین احتیاجهای آمریکا در این دو جنگ رفته رفته مقدمات پیشرفت ژاپن را بوجود آورد تا جایی که این کشور در شرق آسیا تبدیل به یک قدرت باثبات و یکی از اصلی ترین متحدان ایالات متحده شد.

روابط آمریکا و ژاپن فقط در بعد نظامی نیست بلکه در بخش های مالی و امنیتی نیز بسیار پیشرفته است تا جایی که واشنگتن برای مهار چین تا حدود زیادی روی رابط خود با ژاپن حساب نموده است.

در چنین شرایطی و با توجه به آنکه وزارت دفاع ژاپن، نهادی نوپا محسوب می شود و ژاپن در این خصوص و همچنین برای ایستادگی در برابر اقدامات چین و کره شمالی، به واشنگتن احتیاج دارد. از همین رو حفظ این رابطه هم برای آمریکا و هم برای ژاپن اهمیت دارد.

روابط ایران و ژاپن

همانطور که اشاره شد روابط ایران و ژاپن روابطی قدیمی است و دو کشور بطور رسمی 90 سال است که با یکدیگر در ارتباط هستند. در همین رابطه فومیو کیشیدا رئیس گروه دوستی پارلمانی ژاپن و ایران در سخنانی در ابتدای امسال میلادی ضمن تبریک نودمین سالگرد روابط ژاپن و ایران گفت: پیشینه روابط دو کشور به سال های ایجاد جاده ابریشم باز می شود در سال 1929 فصل جدیدی در تاریخ دو کشور شروع شد و به مدت 90 سال حفظ شده است.

وی پایه و اساس روابط محبت آمیز و دیرینه سیاسی، مالی و فرهنگی ژاپن و ایران را بیش از همه چیز تبادلات انسانی بین دو کشور دانست و با توجه به دیدار های حسن روحانی و آبه و مذاکرات صریح در مورد مسائل دوجانبه، منطقه ای و بین المللی توضیح داد: در زمان مسئولیت وزارت امور خارجه، دو بار به ایران سفر کردم و چندین بار با ظریف برای توسعه روابط دو کشور مصاحبه کردیم و اکنون به عنوان رئیس گروه پارلمانی دو کشور مایلم نقش خود را برای گسترش روابط ایفا کنم.

آمارها نشان می دهد که روابط مالی ایران و ژاپن بخصوص در زمینه انرژی، از سال 2012 میلادی به این طرف به دلیل تحریم های آمریکا کاهش داشته است تا قبل از این تحریم ها، ایران نزدیک به 15 درصد از نفت ژاپن را تأمین می کرد اما بعد از تحریم ها به حدود 5 درصد رسید و اکنون نیز کاملاً متوقف شده است.

در کنار این مسائل باید به این نکته نیز اشاره نمود که ایران و ژاپن در سال 1308 شمسی یک پیمان و قرارداد دوستی امضا کردند که در واقع سرشروع روابط رسمی دو کشور بوده است و بر مبنای همان، همیشه یک نوع روابط سنتی محبت آمیز داشته اند مناسباتی که به رغم هر فراز و فرودی دست نخورده و بکر باقی مانده است و یکی از سالم ترین روابط میان دو کشور در جهان و در جامعه بین المللی محسوب می شود.

هر چند به دلیل تحریم های آمریکا و احتیاجهای پیدا و پنهان توکیو به واشنگتن، مبادلات مالی ایران و ژاپن به حداقل ممکن رسیده اما با این وجود ژاپن حاضر نیست که روابط قدیمی خود با ایران را از دست بدهد و از همین رو بوده که ژاپنی ها در برابر فشارهای آمریکا برای حضور در ائتلاف دریایی به گونه ای تصمیم گرفته اند که هم دهان آمریکا را ببندند و هم اینکه همکاری با این ائتلاف را به گونه ای تنظیم نمایند که موجب ناراحتی ایران نشود.