دورترین جرم شناخته شده در منظومه شمسی - آخرین خبر

بخشی از این سیارک ها در مدارهایی بین دو سیاره مریخ و مشتری به دور خورشید در گردشند.

تعداد بسیار پرشماری از آنها نیز ورای مدار سیاره نپتون قرار دارند؛ حتی به نظر می رسد کل منظومه شمسی در احاطه مجموعه ای از همین سیارک ها و سنگ های سرگردان باشد که آن را ابر اورت می نامند.

گرچه هنوز ناشناخته های بسیاری درباره منظومه شمسی وجود دارد، ورای مدار سیاره نپتون از جاهای دیگر ناشناخته تر است زیرا بسیار دورند. از این روست که اخترشناسان به یاری ابزارآلات مختلف نجومی فراتر از مدار سیاره نپتون را در جست وجوی اجرام ناشناخته به دقت زیرنظر دارند.

حدود سه سال پیش اخترشناسان در فاصله 140واحد نجومی، جرمی را شناسایی کردند که اندازه اش حدود 400کیلومتر است. در حال حاضر، این دورترین جرم سماوی کشف شده در منظومه شمسی است؛ البته مدار این جرم سماوی موسوم به farfarout (یا2018AG37) یک بیضی کشیده است.

فاصله زمین تا خورشید که تقریبا برابر است با 150میلیون کیلومتر معادل یک واحد نجومی تعریف می گردد و میانگین فاصله پلوتو تا خورشید حدود 39واحد نجومی است. به نظر می رسد هزار سال طول می کشد تا 2018AG37به دور خورشید یک دور بزند؛ البته در منظومه شمسی اجرامی دیگر هم کشف شدند که مدارشان تا بیش از این فاصله هم امتداد می یابند ولی در شرایط فعلی مداری آنها به نظر می رسد

2018AG37دورترین جرم منظومه شمسی باشد.

اما خاستگاه این جرم سماوی چیست و چرا دارای چنین مدار کشیده ای است؟

ظاهرا حرکت مداری آن مثل بسیاری از اجرام ورای مدار نپتون متأثر از جاذبه گرانشی این سیاره است. در واقع در گذشته ای دور احتمالا نیروی گرانش سیاره نپتون توانسته 2018AG37را به مدار فعلی اش پرتاب کند؛ البته اخترشناسان درباره وجودِ یک سیاره کشف نشده در آن سوی مدار سیاره نپتون نیز می اندیشند. سیاره ای احتمالا پرجرم که گرانش آن بر حرکت سیارک ها و اجرام سماوی ورای مدار سیاره نپتون تأثیر دارد. چنین سیاره ای هنوز کشف نشده و این فقط یک نظریه است اما اگر چنین سیاره ای وجود داشته باشد قطعا بر مدار اجرامی مثل 2018AG37 تأثیر خواهد داشت و با مطالعه چنین تأثیراتی می توان حضور سیاره نهم را تأیید کرد؛ البته تا به امروز این کوشش ها ناکام مانده اند. به طور حتم اجرامی دورتر از 2018AG37نیز وجود دارند که هنوز کشف نشده اند.

در ابر اورت که کل منظومه شمسی را دربرگرفته است تخمین زده می گردد دست کم میلیاردها سنگ آسمانی وجود دارد؛ اجرامی که هرچند در میدان گرانشی خورشید گرفتارند، فاصله و ابعاد مدارهایشان بسیار عظیم تر از آن است که بتوان با امکانات رصدی فعلی مورد آنالیز دقیق قرار گیرند. ابر اورت از فاصله 5000واحد نجومی شروع می گردد ولی چگونه می توان مدار اجرامی از مرتبه چند صد کیلومتر را از فاصله بیش از 5000واحد نجومی به دقت مشخص کرد؟ هر چند این کار فعلا شدنی نیست، اخترشناسان همچنان به جست وجوی اجرام فرانپتونی ادامه می دهند.

دکتر محسن شادمهری - دانشیار گروه فیزیک دانشگاه گلستان / روزنامه خبرنگاران