نقد و آنالیز فیلم نگهبان شب؛ ساده و بی هیاهو - آخرین خبر

در خلاصه داستان فیلم آمده است:

رسول پسر مهاجری است که از منطقه ها خشک و کم برخوردار خراسان جنوبی به تهران آمده است و یک مهندس انبوه سازی او را به پروژه ای ساختمانی می برد که در آنجا با شخصیتی به نام دایی که سرکارگر است، آشنا می گردد و از اینجا داستان رسول شکل می گیرد...

رضا میرکریمی در نشست خبری پس از اکران فیلم درباره نگهبان شب به خبرنگاران گفت:

دنیا فیلم روایت منطبق بر نگاه شخصیت اصلی فیلم است و همه ماجرا های فیلم داستان هایی است که شخصیت اصلی از آن می گذرد و هدف اصلی فیلم شخصیت های آن بودند. شخصیت فیلم از نظر من واقعی است و مشکل من با بعضی از فیلم سازان این است که شخصیت های فیلم های خود را به رسمیت نمی شناسند. تجربه دانشگاهی من در گرافیک باعث می گردد که در فیلم هایم از رنگ و نور استفاده کنم و این برای من یک دل مشغولی بزرگ است. نگهبان شب یک توضیح حال و تبادل احساس به مسائل جامعه است و من نام آن را نقد نمی گذارم.

محسن کیایی یکی از بازیگران نگهبان شب در مصاحبه با خبرنگاران گفت:

در کارنامه هر بازیگری کار کردن با کارگردانی مانند آقای میرکریمی افتخار بزرگی است که همه بازیگران دوست دارند آن را داشته باشند و من خوشحالم که در این کار کنار ایشان بودم و خیلی چیز ها از ایشان یاد گرفتم. بازیگرانی که در فیلم بازی کردند، همه بازیگر هستند و اینطور نیست که از بیرون آمده باشند و نقش واقعی خودشان را بازی نمایند. آن ها بازیگر بودند و در این فیلم دیده شدند. بازی ها واقعا درخشان بود و مثلا آقای اصانلو 50 سال است که تئاتر بازی می نمایند. زبانی که بازیگران در فیلم داشتند، زبان خودشان نبود؛ بلکه همه تمرین کردند تا این لهجه را یاد بگیرند. من با یاری ها و هدایت آقای میرکریمی کوشش کردم تا نقشم را به خوبی ایفا کنم و اینکه در کنار این بازیگران بودم، برایم باعث افتخار است.

منتقدان درباره نگهبان شب چه گفته اند؟

حمیدرضا کاظمی پور

یک کارگر ساختمانی ساده در یک مجتمع مسکونی نیمه ساز نگهبان شب می گردد که در خلال آن روایت عاشقانه ای هم شکل می گیرد و کلاه برداری در پرونده مجتمع مسکونی هم از دیگر خرده روایت های جدیدترین اثر رضا میرکریمی است. قصه پیچیده نیست و گره خاصی هم ندارد. قرار هم نیست مخاطب را غافل گیر کند یا رگ گردنی در فیلم ورم کند؛ اما فیلم نسبتا سرحال است و ایستا نیست. اصلی ترین نقطه عطف در فیلم نگهبان شب بی شک زیست درست و انسانی کاراکتر های فیلم در قصه ای است که روایت آن را برعهده دارند. نگهبان شب قطعا برگ برنده اش شخصیت پردازی اثر است، چیزی که به شدت فقدان آن در فیلمنامه نویسی سینمای ایران احساس می گردد. کاراکتر ها تک بعدی و تک رنگ نیستند و لایه لایه شکل می گیرند و انسجام می بخشند.

کاراکتر دایی با بازی علی اکبر اصانلو به شدت تاثیرگذار است. همه چیزش به همان صمیمیتی است که در نقش طراحی شده است، بی هیچ هیاهو و شلنگ و تخته کاراکتر را بلعیده است. تورج الوند به تمام معنا یک نگهبان ساده شب و با صفای روستایی از آب درآمده است و لاله مرزبان با تسلط کامل بر معلولیت جسمی خود در نقش نشان داده است که می توان به او اعتماد کرد. هویت اصلی در نگهبان شب کاراکتر های آن هستند و این مجذوب کنندهیت آنهاست که مخاطب را همراه می سازد، وگرنه قصه آن چیزی نیست که موقعیت خاصی را خلق کند. میرکریمی در نگهبان شب نشان داده است که هنوز مفاهیم انسانی در آثارش حرف اول را می زند و دنبال به رخ کشیدن تصویر یا نما های عجیب و غریب نیست.

علی بحرینی

نگهبان شب فیلم مهمی است که احتمالا در اختتامیه جشنواره تحویل گرفته خواهد شد. مهم ترین بازیگران نگهبان شب مشهورترین بازیگران این فیلم نیستند. بار اصلی فیلم روی دوش تورج الوند و لاله مرزبان است و بدون شک هر دوی آن ها به خوبی از عهده کارشان برآمده اند. میرکریمی بار ها ثابت نموده است که در معرفی ستارگان نوظهور فیلم هایش کوتاهی نمی نماید.

مجید اسلامی

فیلم میرکریمی عملا شبیه هیچ فیلمی نیست، نه فیلم های موسوم به واقع گرای اجتماعی و نه فیلم های قبلی خودش. یک جور عزم پایدار در شکل گیری این فیلم دیده می گردد که در انتخاب بازیگرانش نمایان است، مانند شخصیت اصلی که معصومیتی شگفت انگیز دارد و دختر که کاملا مثل نابازیگرهاست و البته پیرمرد. در استراتژی فیلم که نمی خواهد زیادی دراماتیک باشد و نمی خواهد مثل خیلی ها با فقر کاسبی کند، از تغزلی شدن در دل واقع گرایی نمی ترسد و تا می تواند بر جزئیات متمرکز می گردد. این اوج مهارت و پختگی میرکریمی در مواجهه با موضوع های بسیار معمولی و مقابل دید است و چه خوب که از تجربه کردن ابایی ندارد. از فیلم های پیشینش می آموزد؛ ولی خودش را تکرار نمی نماید. ترکیب عجیبی از صمیمیت کودک و سرباز، جسارت به همین سادگی و تغزل یه حبه قند.

پیغام خدابنده لو

فیلم تصویری است از فقر و اختلاف طبقاتی بدون آن که بخواهد غم را توی چشم مخاطب کند و بدون آنکه علیه اختلاف طبقاتی شعار بدهد. بدون آنکه بخواهد فقر را تلطیف کند و زیبا جلوه بدهد و بدون آنکه درباره احتمال تغییر امید واهی بدهد. میرکریمی این بار سکانس های شلوغ تری را اجرا نموده و خصوصا در انتخاب تیم بازیگری چالش مهمی داشته است. تورج الوند و لاله مرزبان در عین ایجاد همدلی در مخاطب به لحاظ مقدار حرف زدن همدیگر را تکمیل می نمایند و رابطه شان بسیار مجذوب کننده است. کیایی، اصانلو، آسایش و... همه خوب هستند. فیلم کنایه ها و ارجاعات سیاسی هم کم ندارد؛ اما نکته اصلی جزئیات زیاد در لحظات گذراست که اتمسفر خاص فیلم را رقم می زند.

آریا قریشی

میرکریمی سعی نموده است تا همه کاراکتر ها را با در نظر گرفتن جزئیاتی دقیق پرورش بدهد و آن ها را از حالت تیپیک خارج کند. ما قرار نیست شخصیت ها را صرفا براساس شغل یا ثروتشان طبقه بندی کنیم؛ بلکه آن ها را مستقیم و باتوجه به کشش های شان در طول فیلم می شناسیم. با این مقدار دقت در جزئیات میرکریمی نشان می دهد که از نماد گرایی های سطحی و معمول در سینمای دهه 90 ایران دل خوشی ندارد و سعی می نماید از این حد فراتر برود؛ بنابراین ما با شخصیت هایی رو به رو هستیم که می توانیم در لحظاتی به آن ها نزدیک شویم و ابعاد مختلفی از درونیات آن ها را درک کنیم.