خاطرات جان کری 2، توصیه پادشاه عمان: ایرانی ها زیر بار زور آمریکا نمی روند - آخرین خبر

با تور عمان از نگین خاورمیانه دیدن کنید.

گروه بین الملل خبرنگاران جان کری، وزیر امور خارجه اسبق آمریکا در کتاب جدیدش به نام Every Day is Extra (هر روز موهبتی دیگر است) به شرح ماجراهای زندگی خودش از زمانی که فرزند یک دیپلمات بوده تا پایان دورانش در وزارت خارجه آمریکا پرداخته است.

کری فصل هجدهم این کتاب را به موضوع خاطراتش از مذاکرات هسته ای با ایران اختصاص داده است. گروه بین الملل خبرنگاران، ترجمه کامل این فصل از کتاب را در قالب چند شماره منتشر می نماید.

در اولین بخش روایت جان کری از اولین دیدارش با ظریف در نیویورک و پس از آن تعامل او با عمانی ها برای آغاز مذاکرات با تهران، موضوعاتی بودند که مطرح شدند.

در ترجمه قسمت اول کتاب خواندیم که یک فرد عمانی به نام سالم الاسماعیلی بعد از میانجی گری برای آزادی کوهنوردهای آمریکایی، پیشنهاد مذاکره با ایران در مسائل دیگر را با جان کری که در آن موقع رئیس کمیته روابط خارجی سنا بود در میان گذاشت و کری به پیشنهاد باراک اوباما، رئیس جمهور وقت آمریکا برای گفت وگوی بیشتر در این باره راهی مسقط شد.

ادامه ترجمه کتاب را در زیر آورده ایم.

گفت وگوهایم را با کمترین تعداد از افراد تأییدشده داخل دولت در میان می گذاشتم. اکثر اوقات با تام دانیلون گفت وگو می کردم. این توافق عمومی وجود داشت که با توجه به موفقیت در آزادسازی کوهنوردها، ارزشش را داشت که دست کم احتمال پیشرفت در عرصه هسته ای را آنالیز کنیم. با تأیید رئیس جمهور اوباما، برنامه ریزی برای سفر به مسقط و ملاقات با سلطان قابوس را آغاز کردم به این امید که بتوانیم به درک بهتری از این برسیم که چه کاری قابل انجام است. به رئیس جمهور اوباما گفتم که یک نفر دیگر هست که باید وارد گودش کنیم: هری رید، رئیس اکثریت مجلس سنا.

اوضاع این طور پیش رفت که تنها یک چارچوب زمانی وجود داشت که من می توانستم قبل از پایان سال این سفر را انجام دهم و متأسفانه معنای این امر این بود که من رأی گیری برای تأیید ریچارد کوردری به عنوان رئیس اداره محافظت اقتصادی مشتریان را از دست خواهم داد. مجبور بودم به هری بگویم که نمی تواند روی من حساب کند که برای رأی گیری حضور داشته باشم. بایستی دلیل این موضوع را هم برایش می گفتم.

در دفتر کارش در ساختمان کپیتال هیل (ساختمان کنگره آمریکا) با او دیدار کردم. در جریان گفت وگوها با سالم (الاسماعیلی) قرارش دادم و شرح دادم که رئیس جمهور اوباما از من خواسته برای دیدار با سلطان قابوس به مسقط سفر کنم. آغاز کردم به شرح درباره اینکه چرا مهم است که این سفر محرمانه باقی بماند، ولی قبل از آنکه زیاد پیش بروم حرف هایم را قطع کرد خودش از حساسیت موضوع باخبر بود و گفت بعید است که نامزدی [کوردری] را از سد سنا رد کند (صلاحیت کوردری تا جولای 2013 تأیید نمی شد).

این بار هم از آن دفعات مکرری بود که از اینکه هری در دفتر ریاست بود احساس خشنودی می کردم. در صحن سنا مثل کوه سرسخت بود، ولی پشت درهای بسته یافتن کسی که به اندازه او پشتیبان آدم باشد، سخت بود. گفت به نظرش این سفر، ایده مناسبی است. می خواست بدانم که هرچه را بین ما گذشته بود کاملاً محرمانه پیش خودش نگه می دارد و از آن لحظه تا همین امروز به قولش عمل نموده، این رسمی کهن در سنا است.

این رازداری شامل کارکنان خودم هم می شد؛ تنها دو نفر از دستیارانم را در جریان کل ماجرا گذاشتم. وقتی معلوم شد که رأی گیری درباره صلاحیت کوردری قرار است در غیاب من انجام گردد می دانستیم که غیبتم برای رسانه ها سؤال خواهد شد. هیچ وقت به رسانه ها دروغ نگفتیم، اما وقتی سؤال ها ایجاد شده بود، رئیس دفترم به تیم رسانه ای مان گفته بود که هیچ اظهارنظری مطرح نکند و منتظر اتفاقات بعدی باشد. شانس با ما یار بود که موضوع بعد از 48 ساعت به فراموشی سپرده شد.

8 دسامبر 2011 وارد کاخ پادشاه [عمان] شدم. هیچ وقت با سلطان قابوس دیدار ننموده بودم ولی از شهرتش به عنوان یک میانجی مدبر و دارای روابط خوب با دو طرف درگیر در تفرقه های منطقه ای و رهبری که کشورش را از جاده های خاکی به مدرنیسم رسانده بود، باخبر بودم. دهه 1970 به قدرت رسیده بود، زمانی که عمان بضاعت اندکی از لحاظ زیرساخت ها، بهداشت و آموزش و پرورش داشت. سلطان، از درآمدهای نفتی کشورش برای ساخت مدرسه، بیمارستان، جاده و عرضه آب آشامیدنی پاکیزه استفاده کرد. در زمینه کوشش برای برطرف اختلاف میان کشورهای سنی خلیج [فارس] و کشورهای شیعه مانند ایران ید طولایی داشت هرچند که این کار ممکن بود برایش به قیمت از دست دادن رابطه اش با شریکان عمان در خلیج [فارس] تمام گردد. بی طرف بودنش او را در زمره معدود رهبرانی قرار می داد که هم مورد اعتماد رئیس جمهور آمریکا و هم رهبر عالی مقام ایران باشد.

اولین سفرم به عمان، به یادماندنی بود. این سفر نه فقط سرآغاز کوششی چندین ساله، بلکه سفری بود که در آن نسبت به تمام جاهای دیگر با گشاده روترین و صمیمانه ترین استقبال روبرو شدم. من و سلطان قابوس در ایوان یکی از کاخ های وسیع او که مشرف به خلیج [عمان] بود نشستیم و درباره سیاست، هنر، موسیقی و علاقه مشترکمان به ماشین های کلاسیک صحبت کردیم. نزدیک نهار، مرا به سمت بخش دیگری از کاخ هدایت کرد که از جای قبلی هم بزرگتر بود. در آنجا، همزمان با نواختن مارش افتخار توسط اعضای ارکستر سلطنتی که مجموعه ای از آهنگ های آمریکایی را می نواختند، از ضیافت فوق العاده خاورمیانه ای لذت بردیم و پایان به موضوعی که مشغله ذهن هردویمان بود پرداختیم: این که آیا ایالات متحده و ایران می توانند به بدبینی هایشان غلبه نموده و مذاکره بر سر راه حلی در موضوع چالش هسته ای را آغاز نمایند یا خیر.

سلطان به من گفت معتقد است فرصتی واقعی پیشِ رو واقع شده است. در داخل دولت ایران از دیرباز سنت این بوده که مسئولیت مسئله هسته ای را تندروهای شورای عالی امنیت ملی در اختیار داشته باشند. اما سلطان از این دلگرم شده بود که رهبر عالی ایران، علی خامنه ای تصمیم گرفته بود این مسئولیت را به وزارت امور خارجه محول کند و این به معنای آن بود که مسئله زیر نظر علی اکبر صالحی، یک کارشناس هسته ای آموزش دیده در ام آی تی قرار می گرفت. صالحی پدرخوانده برنامه هسته ای بود و به همین دلیل هم از اعتماد رهبر عالی ایران برخوردار بود. اما، آن طور که سلطان می گفت، صالحی در تهران یکی از بزرگترین هواداران امتحان کردن شانس مذاکره است. بعداً فهمیدم مثل همواره شم سلطان درباره صالحی هم کاملاً درست بود.

صرف نظر از فرصتی که سلطان احساس می کرد وجود دارد، هر دوی ما از موانع واقعی بر سر پیشرفت کار هم مطلع بودیم. در صدر فهرست این موانع، چندین دهه بی اعتمادی و فریبکاری دوجانبه قرار داشت. دو طرف، نگرانی های سیاسی قابل توجهی هم داشتند که از قضا کاملاً هم بی شباهت نبودند: هر دو دولت انتخابات هایی پیشِ رو داشتند و مجبور بودند در برابر حوزه های انتخابی بزرگ و شامل افراد قدرتمندی که به شدت مخالف گفت وگوی مستقیم میان دو کشور بودند، مماشات به خرج دهند. به صورت کلی، برای آمریکایی ها، ایران عبارت بود از یک کشور تروریست که مقصر لطمه زدن به سفارت ما و گروگان گیری، کشتن آمریکایی ها با بمب در عراق و لبنان و دخالت در امور دولت های منطقه برای گسترش انقلابش بود. برای ایرانی ها، آمریکا عبارت بود از شیطان بزرگ، برانداز غیرقابل اعتماد دولتشان توسط سیا، حامی شاه و پلیس مخفی شکنجه گرش و کشوری که مقصر بود در زمان حمله شیمیایی صدام حسین به ایرانی ها حامی او بوده و در همان حال از تهران بابت حمایت از بشار اسد گلایه می نماید. برداشت ها و احساس ها در هر دو طرف بسیار شدید بود. کارهای زیادی بود که باید انجام می شدند و یافتن راهی که مورد قبول دو طرف بود، چالش انگیز و حتی غیرممکن بود.

با در نظر دریافت این نکات سلطان قابوس هدایت های مهمی در جلسه اول در اختیارم گذاشت. او به من گفت: زیربنای این مذاکره باید احترام واقعی و اصیل باشد. اگر ایرانی ها احساس نمایند که به آنها زور گفته می گردد یا با آنها ذلت بار برخورد می گردد، فوراً مذاکره را ترک می نمایند.، این نصیحت را آویزه گوش کردم. گفت وگوهایی که بعداً انجام شدند، اگر نگویم آکنده از غضب، پر از تنش بود. اما [مسائل] علی رغم اختلافات عظیم، اغلب در لفافه احترام پیچیده می شدند، تمام تفاوت ها از همین جا بود.

ادامه دارد... .